یادداشت رسانه

فرزانه علیرضایی، دبیر انجمن ملی صنایع پلاستیک و پلیمر ایران در مصاحیه ای به مناسبت هفته‌ی مشارکت‌های اجتماعی با موسسه پویشگران عرصه سوم، مهم ترین مسائل پیش روی بخش خصوصی ایران را در شرایط تحریم، کاهش فروش نفت  به تبع آن کاهش درآمدهای نفتی و افزایش فشارهای مالیاتی از جانب دولت و همچنین مشکلات صادرات ، نقل و انتقال پول و نرخ ارز .. عنوان کرد.

از نقطه نظر شما مهم ترين مسائلي كه بخش خصوصي طي ساليان آتي با آنها مواجه خواهد بود چه هستند؟ نقش اتاق در مرتفع نمودن اين مسائل چيست؟

با توجه به تحریم هایی که کشور با آنها دست به گریبان است و کاهش فروش نفت و به تبع آن کاهش درآمدهای نفتی، دولت فشارهای مالیاتی را افزایش خواهد داد. در این زمان تولیدکنندگان پرتلاش که روزانه با مشکلات عدیده ای از تامین مواد اولیه تا تولید و فروش، دست به گریبان هستند، اینبار تحت فشارهای مالیاتی قرار میگیرند. کاهش نقدینگی و کوچک شدن بازارهای داخلی و در این میان مشکلات صادرات و نقل و انتقال پول، نرخ ارز و... روز به روز تولیدکنندگان را به ورشکستگی نزدیکتر میکند. پیشنهاد می شود اتاق بازرگانی در سال جاری و سالیان آتی، تمرکز ویژه ای بر دو موضوع کاهش مالیات و کمک به رونق و توسعه صادرات با رفع مشکلات بانکی داشته باشد.

مهم ترين رويكرد اتاق در قبال دولت را چگونه مي بينيد؟ به نظر شما آيا اتاق در اين زمينه نياز به تغيير موضع دارد يا خير؟

باتوجه به موانعی که در سوال قبل توضیح داده شد، به زعم بنده مشکلاتی که در آینده نزدیک گریبان‌گیر صنایع کشور و بخش خصوصی ما خواهد شد، به مسائل روابط خارجی و بین‌المللی مرتبط است. به همین علت، اتاق بازرگانی به عنوان بزرگترین پارلمان بخش خصوصی باید این مطالبه را از دولت پیگیری نماید که بخش خصوصی نیازمند فضای تجاری بدون تنش با سایر کشورها است. در دنیای کنونی که تجارت و صنعت، فرم جهانی و فراملی پیدا کرده است به جرات می‌توان گفت که صنعت هیچ کشوری بدون قرار گرفتن در پیوستار و زنجیره جهانی، رشد و توسعه نخواهد یافت. ایران نیز اگر بخواهد سهمی از اقتصاد جهانی داشته باشد و قدم در راه توسعه بردارد نیازمند حضور در «اقتصاد جهانی» است. ما امروز شاهدیم که حتی کشورهایی که از نظر سیاسی، چالش‌های بزرگی با یکدیگر دارند (مانند چین و ایالات متحده) در عرصه اقتصادی همکاری های فراملی بزرگی داشته و از مزایای نسبی یکدیگر استفاده می‌نمایند. نمونه بارز آن نیز کارخانه Apple آمریکا است. کشور ایران نیز با در اختیار داشتن ۷ درصد منابع دنیا، موقعیت استراتژیک جغرافیایی و شاهراه‌های پراهمیت، بخش مهمی از انرژی فسیلی دنیا و... از مزایای نسبی بسیار بزرگی برخوردار است. در سال ۵۳ یک مرکز مطالعاتی مهم آمریکایی پژوهشی انجام داد که طبق آن، باتوجه به منابع و پتانسیل‌های جغرافیایی ایران، از ایران به عنوان یکی از مهمترین کشورهای در حال توسعه نام برد که پیش‌بینی می‌شد در آینده نه چندان دور ایران تبدیل به کشوری توسعه یافته با کیفیت ژاپن امروزی شود. اما باید بررسی شود که چرا ترکیه و امارات برتری جغرافیایی و ترانزیتی را از ایران ربودند و کشورهای دیگر حوزه خلیج فارس از نظر منابع حرف اول را می‌زنند. امروز پتروشیمی‌های ایرانی با عربستان قابل قیاس نیست و امارات تنها از طریق ترانزیت، درآمدی چند میلیارد دلاری در سال دارد.

از نظر شما اتاق نيازمند تجديد نظر در رويكرد خود نسبت به رسانه ها و افكار عمومي هست يا خير؟

اتاق بازرگانی نیازمند همکاری جدی‌تری با رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های داخلی و تشکل‌های زیر مجموعه است. در سال‌های گذشته هرچند روند رو به بهبودی را طی کرده است اما خلا جدی‌ای در این زمینه حس می‌شود. در بسیاری از مراسم های مهم مانند انتخابات اتاق، رسانه‌ها حتی رسانه‌های تشکل‌های عضو اجازه ورود به مجموعه را ندارند. عصر امروز، عصر رسانه‌ها است و اتاق نمی‌تواند بدون توجه جدی به این بخش، مطالبات بخش خصوصی را برای خود حلاجی نماید. همچنین از طریق رسانه‌ است که اتاق بازرگانی قادر خواهد بود اقدامات خود را به اعضا گزارش دهد. لذا با توجه به نقش و اهمیت اتاق، انتظار میرود در این زمینه رویکرد توسعه ای را پیش بگیرد.

مهم ترين مسائل و چالش هايي كه اعضاي تشكل شما در محيط كسب و كار با آن روبرو هستند؛ چيست؟ ريشه­ي اين مشكلات را در چه مي بينيد و چه برنامه­اي براي مرتفع نمودن مسائل موجود داريد؟

درکنار چالش های عمده ای که همه صنایع درگیر آنها هستند از جمله مالیات، بیمه، نقدینگی و تامین مالی، مشکلات بانکی و... با توجه به وابستگی صنایع پلیمری به نفت، تغییر و تحولات در زمینه این صنعت، فروش و تحریم آن کاملا بر کسب و کار اعضای این تشکل در صنایع تکمیلی پتروشیمی تاثیرگذار است. تحریم هایی که صنایع پلیمری کشور را تحت فشار قرار داده، ممنوعیت واردات برخی کالاهای مورد نیاز صنایع پلیمری از جمله افزودنی های آلی و معدنی، عدم انتقال تکنولوژی های روز دنیا، مشکلات ناشی از تحریم پتروشیمی ها در تولید گریدهای خاص و... از مهمترین مسائل و چالشهای این صنعت بزرگ و اشتغالزای کشور است. از طرفی کاهش نقدینگی و کوچک شدن بازارهای داخلی، تولیدکنندگان را به سمت بازارهای خارجی و صادرات سوق میدهد، در این میان مشکلات صادرات و نقل و انتقال پول با درنظر گرفتن نوسانات نرخ ارز  کار را هر روز سخت تر میکند که به اعتقاد بنده ریشه عمده این مشکلات در سطح کلان و سیاست های خارجی کشور است.

انجمن ملی در راستای رفع مشکلات اعضا  اقدامات گسترده ای در حوزه صادرات انجام داده است و در حال پیگیری است. از جمله شرکت در نمایشگاههای خارجی و گسترش بازارهای صادراتی، واقعی نمودن ارزش های گمرکی کالاهای صنایع پلاستیک در گمرک جمهوری اسلامی، برگزاری همایش های سالیانه در راستای آگاه سازی اعضای انجمن از جمله "خروج صنعت پلاستیک از بحران، بررسی و معرفی فرصت های رشد و نوآوری" و "چشم انداز اقتصاد صنعت پلاستیک" و برگزای دوره های آموزشی مورد نیاز این صنعت

انتظارات شما به عنوان یکی از مدیران تشکلهای اقتصادی و کارفرمایی از اتاق بازرگانی در حوزه توسعه فعالیت های تشکلی چیست و چه اولویت هایی در این حوزه وجود دارد که اتاق میتواند به آن توجه داشته باشد؟

در کشور ما تشکل گرایی هنوز از نیازهای اصلی تولیدکنندگان تلقی نمی شود و این موضوع هم در بخش خصوصی که تولیدکنندگان ما هستند و هم در بخش دولتی و نهادهای حاکمتی وجود دارد، چراکه شرکتها هیچ الزام و اجباری برای عضویت در تشکلها ندارند و از طرفی دولت هم تنها نگاه مشورتی به تشکل ها دارد. به اعتقاد من نقش اتاق بازرگانی در این زمینه بسیار تاثیرگذار است و در راستای افزایش عضویت و به تبع آن قدرت گرفتن تشکلهای بخش خصوصی میتواند اقدمات اجرایی را در هردو بخش انجام دهد. همچنین تشکل‌های تخصصی از جهات دیگر نیز به حمایت های اتاق بازرگانی به عنوان نهاد بالادستی خود نیاز دارند. راه‌های کسب درآمد تشکل‌ها محدود بوده و بحث کمبود بودجه تشکل‌ها جهت پیشبرد اهداف کلان و بلندمدت را پدید می‌آورد لذا این تشکل های اقتصادی به دلیل غیر انتقاعی بودنشان نیازمند کمک‌های مالی اتاق هستند. اکثر تشکل ها چندین و چند برنامه بزرگ و بلندمدت در برنامه دارند که هر یک می‌تواند گام مهم و موثری در توسعه صنعت باشد که به دلیل کمبود بودجه قادر به اجرای این طرح‌ها نیستند. از سوی دیگر، تشکل‌ها نیاز به زیرساخت‌های ویژه‌ای دارند که تامین این زیرساخت‌ها، به مدد اتاق بازرگانی ایجاد می‌شود. زیرساخت‌هایی در بحث بهبود محیط کسب و کار ازجمله در امر صادرات، مالیات، بیمه و..

مهم ترين مسائل و چالش هايي كه تشكل شما به عنوان نماينده فعالان صنعت در اداره و سازماندهي تشكل با آن روبروست؛ چيست؟

همواره تشکل ها با مسائل متعدد مشترکی روبه رو هستند، از جمله عدم تشکل گرایی در صنعتگران و مشکلات عضویت، کمبود بودجه و بحث درآمدزایی،  سطح توقع اعضا از تشکل‌ها که با امکانات و پتانسیل‌های موجود در تشکل‌ها همخوانی ندارد و...

در این میان انجمن ملی صنایع پلاستیک و پلیمر ایران (که تا چند روز آینده به انجمن ملی صنایع پلیمر ایران تغییر نام میدهد تا همه صنایع پلیمری کشور را دربر گیرد)، با دارا بودن 12 تشکل تخصصی و همگن استانی در عضویت خود، گاها دچار تضاد منافع در میان اعضای خود میشود که تصمیم گیری در برخی از موارد کار را سخت میکند. البته این انجمن همواره نگاه ملی داشته و منافع همه تولیدکنندگان کشور را پیش میگیرد.

يك نمونه از دستاوردهاي تشكل خود در طي سال هاي اخير را همراه با مختصري از شيوه هاي برنامه ريزي و اجرا بيان فرماييد

برخلاف نظر بسیاری از افراد در کشور که تصور میکنند ایران به دلیل دارا بودن منابع نفتی و به تبع آن پتروشیمی های بزرگ داخلی، تولیدکنندگان صنایع تکمیلی پتروشیمی در تامین مواد اولیه خود مشکلی ندارد و ورود به این صنعت به دلیل وجود منابع داخلی بسیار آسانتر از سایر صنایع میباشد، باید اعلام کنم که همواره بزرگترین و مهمترین مشکل تولیدکنندگان صنایع پلیمری کشور تامین مواد اولیه میباشد، چراکه پتروشیمی ها تولیدکنندگان انحصاری محصولات صنایع تکمیلی میباشند و همه ما آگاه هستیم که انحصار در یک صنعت منجر به ایجاد چه مشکلاتی خواهد شد. (البته باید اعلام کنم که تحریم پتروشیمی ها عدم صادرات ایشان در این موقعیت زمانی سبب تامین نیاز داخل کشور شده و از التهاب بازار کاسته شده است.) در این راستا انجمن ملی صنایع پلاستیک و پلیمر ایران با تلاش های مستمر و پیگیری های مکرر و عنایت اتاق بازرگانی ایران موفق به اخذ جایگاه معتبر با دارا بودن حق رای در شورای رقابت شد. در دی ماه سال 96 با انحلال کارگروه پتروشیمی شورای رقابت، کارگروه تنظیم بازار محصولات پتروشیمی در وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شد و ادامه فعالیت های شورا را پیش گرفت، در این میان با پیگیری های متعدد انجمن مجددا آقای مهندس صحاف به عنوان نماینده اتاق  بازرگانی ایران جهت شرکت در کارگروه مذکور معرفی شدند. با حضور نماینده این تشکل در جلسات این کارگروه تصميمات مناسبي در زمينه عرضه محصولات پتروشیمی در بورس كالا، موضوع رعایت کف عرضه های تعیین شده، رفع مشکلات ناشی از تغییر سهمیه های خرید از بورس، قیمت گذاری و موضوع نرخ دلار مبنای پایه قیمت محصولات پتروشیمی، افزايش عرضه های پتروشیمی در بورس کالا و... اخذ شد که تاثیر قابل توجهی در کاهش التهاب بازار داشته است.

همچنین این تشکل یکی از انجمن های موفق در حوزه برگزاری دوره های آموزشی و همایش های سالیانه میباشد، دوره های آموزشی و همایش های انجمن عمدتا با استقبال قابل توجهی روبه رو میشود و همواره نظرسنجی ها میزان رضایت بالای 80 درصدی را نشان میدهد. به اعتقاد من یکی از علل این موفقیت، نیازسنجی درست آموزش است. ما در انجمن ملی معتقد هستیم چنانچه نیازی به درستی شناسایی شود، رفع آن با بررسی و برنامه ریزی فاکتورهای موجود امکان پذیر خواهد بود.